Bij de Rechtbank Midden-Nederland diende onlangs een zaak waarin de Belastingdienst de overdracht van een appartement op grond van pauliana ongedaan wilde maken. De Belastingdienst had nog een vordering op de bestuurders die het appartement wilden verkopen van ruim 770.000 euro. Door de overdracht van het appartementsrecht zou de Belastingdienst benadeeld worden in haar verhaalsmogelijkheden. De rechter oordeelde dat de Belastingdienst de overdracht van het appartementsrecht terecht heeft vernietigd.
Bekijk hier onze rechtsgebieden
Met de verkoop van het appartement kan een deel van de schuld van de bestuurders aan de Belastingdienst worden ingelost. Dat was echter onverplicht. Bovendien wisten zowel de bestuurders als de koper (dochter van de bestuurders) dat de Belastingdienst door de verkoop van het appartement benadeeld zou worden.
Faillissementswet
Indien een schuldenaar rechtshandelingen verricht, die nadelig zijn voor schuldeisers, dan kan een curator in een faillissement deze handelingen onder bepaalde voorwaarden vernietigen. Hierdoor wordt deze rechtshandeling alsnog ongedaan gemaakt. De pauliana vormt hiermee een krachtig instrument voor de curator in een faillissement.
De pauliana met betrekking tot onverplichte rechtshandelingen is geregeld in artikel 42 van de Faillissementswet. In dit artikel staat onder andere dat de curator rechtshandelingen die een schuldenaar vóór zijn faillietverklaring onverplicht heeft verricht, kan vernietigen. Voorwaarde is wel dat de schuldenaar wist of behoorde te weten dat hij zijn schuldeisers benadeelde door het verrichten van de rechtshandeling.
Bekijk hier onze incasso diensten
Tegenprestatie
Indien er sprake is van een benadelende rechtshandeling zonder tegenprestatie, binnen één jaar vóór de faillietverklaring, dan veronderstelt de wet dat de schuldenaar wist of behoorde te weten dat benadeling van de schuldeisers het gevolg van de rechtshandeling zou zijn. Dit staat in artikel 45 Faillissementswet..
Wanneer er een tegenprestatie voor de onverplichte rechtshandeling is geleverd, dan moet de curator aantonen dat óók de wederpartij wist of behoorde te weten dat dit schuldeisers zou kunnen benadelen. De curator wordt hierbij geholpen door zogenaamde bewijsvermoedens, die staan beschreven in artikel 43 Faillissementswet.
Samenspanning
Op het moment dat de rechtshandeling bijvoorbeeld plaatsvindt tussen groepsvennootschappen of familieleden, is de kans groot dat beide partijen wetenschap hebben van de benadeling van andere schuldeisers. Het is dan aan de wederpartij om dit vermoeden te weerleggen en aan te tonen dat hij geen wetenschap had van de benadeling. De bewijsvermoedens gelden overigens enkel voor rechtshandelingen die zijn verricht binnen één jaar voor faillissement, terwijl de schuldenaar zich niet reeds voor aanvang van die termijn daartoe had verplicht.
Naast onverplichte rechtshandelingen kunnen ook verplichte rechtshandelingen door de curator worden vernietigd, op grond van artikel 47 Faillissementswet. De curator moet dan kunnen bewijzen dat degene die de betaling ontving, wist dat het faillissement van de schuldenaar reeds was aangevraagd, of dat de betaling het gevolg was van zogenaamde ‘samenspanning’. Dit betekent dat de schuldenaar en een van de schuldeisers onder één hoedje spelen, met het doel om deze partij te bevoordelen ten opzichte van andere schuldeisers.
Drie jaar
De pauliana kan worden ingeroepen tot drie jaar nadat de benadeling door de curator is ontdekt; daarna is de vordering verjaard. Met pauliana heeft een curator dus een krachtig middel in handen om benadelende transacties ongedaan te maken. Voor ondernemers in zwaar weer, maar ook voor partijen die handelen met een ondernemer in zwaar weer, is het dan ook belangrijk om bij het aangaan van rechtshandelingen bedacht te zijn op mogelijke pauliana risico’s.
Meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met RechtNet Advocaten via info@rechtnet.nl of bel naar 073 – 615 43 11.
Vragen? Neem contact met ons op